Sanat tarihi kitapları ne işe yarar? Masa süsü müdür yoksa arada açıp bakmak için midir? Ya da bir resmin, tablonun, illüstrasyonun ya da freskin kitaba alınması onu artık bilinir kılıp, gelecek nesillere aktarılmaya değer bir hale mi getirir? Müze gibi… Bazı sanat tarihi kitapları gerçekten müze işlevi görüyor, mesela Batılılar tarafından yazılmış modern İslam sanatı kitapları, hangilerinin sanattan sayılıp hangilerinin bir zanaat muamelesi görüleceğine (ve bittabi Batılılar tarafından) karar vermiş oluyor. Bazen de sanata değil de tarihine bakmayı “öğretiyor” ya da bakışımızın ufku esniyor, başka bir açıdan eserler arasında ilişki kurmayı deniyoruz. Ne olursa olsun, başlangıcından beri bir sanat kitabına girmek de kuşe kağıtlı o kitaba sahip olmak da bir tür gösterge. Neyin göstergesi olduğu sizin kitabı nasıl kullandığınıza bağlı. 

Art That Changed The World 

Dünyayı Değiştiren Sanat olarak çevirebileceğimiz bu hacimli kitap 400 sayfa boyunca sanatsal ifadelerin, üslup ve konuların nasıl değiştiğini anlatıyor. Özellikle 20. yüzyıl sanatı konusunda başucu eseri olarak kabul edilebilecek bu kitap sanatçılar ve kurduğu zaman çizelgesiyle bütünlüklü olarak sanatı anlamada önemli bir kaynak. 

Art: A Visual History - Robert Cumming 

Sanatsal akımların tarihi ve sanatçılarıyla derli toplu bir kaynak isterseniz elinize altında bulunması gereken görsel bir tarih. Kitabın öne çıkan özelliği sadece resim ile plastik sanatların yani heykel ve seramik işlerinin de aynı ağırlıkta yer alıyor olması. 

Doğuda ve Batıda Kutsal Sanat - Titus Burckhard 

Bugün kutsal sanat olarak adlandırdığımız modernite öncesi sanat eserlerinin manevi kullanımının sembolik içeriği ile bizden başka bir döneme ait dünya algısı üzerine bütünlüklü bir çalışma. Hinduizm, Hıristiyanlık, Islam, Budizm ve Taoizm doğuyu ve batıyı sanat üzerinden anlamada iyi bir kapı açıyor. Dahası insanın manevi alma ile ilişkisini dini sembollerin sanatsal ifadesi ile özgürleştiğini savunan Burckhard insan ruhuna kısa bir bakış sağlıyor. 

20. Yüzyıl Batı Sanatında Akımlar- Ahu Antmen 

Eğer sürekli izmlerle ifade edilen ve bir savaş alanı gibi karmaşık duran 20. yüzyıl sanatını anlamak isterseniz Türkçe okunacak en iyi kitaplardan birisi Ahu Antmen’in bu detaylı çalışmasıdır herhalde. Akımlar halinde gerçekleşen ve sürekli kendisini aşma iddiasında olan sanat serüvenini hem kavramsal olarak hem de sanatçıların tanıklıklarından alıntılarla okuma imkanı sunuyor. 

The Handy Art History Answer Book - Madelynn Dickerson

Güzellik nedir sorusundan hareketler Antik Yunan mimari düzenlemelerinden Mona Lisa’nin gülümsemesine, ünlü pisuvardan kübizmin devrim yaratan çıkışına sanat tarihinin kırılma anlarını tek tek betimliyor Dickerson. A’dan Z’ye Sanat Tarihi görsel sanatlarla ilgili tüm bu konularda okuru aydınlatmayı başaran, kapsamlı bir çalışma.

Sanatın Tüm Öyküsü - Stephen Farthing

Sanat eserini tarihsel, toplumsal ve kültürel bir üretim nesnesi olarak ele alan Sanatın Tüm Öyküsü zamanla farkılaşan biçim ve ifadelerin altını çizerken önemli bir soru soruyor. Neden bazı sanat eserleri diğerlerinden daha önemlidir? Tarihsel bir paranoyadan sanat eserlerine bakarken kavramsal sanattan performans sanarına tüm üslupları içeriyor. 

Sanat Tarihinin Temel Kavramları - Heinrich Wölfflin

Wöllflin 20. yüzyılın başında Almanya’da bir sanat eserini anlayabilmek için beş kavram sunuyor. Heykeli ve mimariyi de derinlemesine inceleyen yazar üslup, temsil yöntemi ve nitelik gibi unsurlar üzerinden aslında bir metodoloji oluşturuyor ki bugün hala geçerli bir sistem. Özellikle klasik sanatı anlamada gerçek bir başucu kitabı. 

Antikçağ Sanat Tarihi- Johann Joachim Winckelmann

Eğer antik sanata ilgi duyuyorsanız bilimsel arkeoloji ve sanat tarihinin kurucusu kabul edilen antikite uzmanı Winckelmann’ı mutlaka duymuşsunuzdur. Pers ve Etrüsklerden başlayarak Mısır, Fenike, Yunan ve Roma sanatını detaylı olarak inceleyen Winckelmann, bu alanda en önemli başvuru kaynağı olmaya devam ediyor. 

Topkapı Sarayı ve Türk-İslam Sanatları - Kemal Çağ 

Kemal Çığ, 70 yıllık hayatının 34 yılını Topkapı Sarayı’nda geçirmiş, Türkiye’nin yetiştirdiği büyük müzecilerden birisi. Topkapı Sarayı’nın bugün bile mistik ve gizemli kalan kapılarını aralayan en önemli eserlerden birisi olan bu kitap Kaşıkçı Elmasından Hazreti Osman’ın Kur’an-ı Kerim’ine en merak edilen eserler üzerine detaylı bilgiler içeriyor. 

Sanat Tarihi Nasıl Yazılır? Anne D’Alleva

Başta sanat tarihi öğrencileri olmak üzere sanatçılara ve aslında sanatla ilgilenen herkese “sanat nedir”, “sanat tarihi nedir”, “sanat tarihinin diğer disiplinlerle ilişkisi nedir”, “sanat tarihçileri ne iş yaparlar” “hangi yöntemleri kullanırlar” gibi sorulardan yola çıkarak, mükemmel bir başucu kitabı sunuyor.  Sanatı yorumlamanın sadece eserden yola çıkarak yapılamayacağını bir disiplin çerçevesinde anlatan D’Alleva son derece kullanışlı öneriler sunuyor. Biçimsel çözümleme ve bağlamsal çözümleme olmak üzere iki temel sanat tarihi yöntemi sunan kitap, yazma sürecini de adım adım anlatarak hala bu alandaki en iyi kılavuz olma özelliğini koruyor. 

Sanat 101 - Eric Grzymkowski

Sanat tarihinin kendi içinde skandalları ve polisiye olayları vardır. Bür türlü akıl sır erdirilemeyen fiyatlar ve “bunu ben de yaparım” diyebileceğiniz işler de… Sanat 101 müze ve sergi gezerken daha çok zevk almanızı sağlayacak detaylarla size popüler sanat akımları hakkında hem eğlenceli hem de ilginç bilgiler sunuyor. 

 Sanat Kitabı - Kolektif
Sanat tarihinin ve teorisinin anlaşılmasını kolaylaştıran Sanat Kitabı dünyanın en büyük sanat eserlerinden örneklerle ve bunların arkasındaki düşünceleri açıklayan bilgilerle sanat eseri nedir sorusunun cevabını aramanıza yardımcı olacak. Renkler ve çizgiler üzerinden tarih öncesi bereket figürlerinde, çağdaş video enstelasyonlarından heykellere dünya sanatına kusursuz bir giriş yapmanızı ve insanlığın ortak görsel belleğine kısa bir bakış atmanızı sağlıyor.

Picasso Sculpture - MoMa Sergi Katoloğu 

Geçtiğimiz yılın Eylül ayında MoMa’da açılan ve bugüne kadar açılmış en büyük Picasso sergisi olma özelliği taşıyan sergini kataloğu MoMa tarafından yayımlandı. Küratörlüğünün Ann Temkin ve Anne Umland tarafından üstlenildiği  sergi geçtiğimiz yılın en çok konuşulan sanat olaylarından birisiydi. Kitap da Picasso’nun plastik işlerine derli toplu bir bakış sağlarken ünlü eleştirmelerden notlarla zenginleştirilmiş. 

Hippie Modernism: The Struggle for Utopia - Walker Art Center 

Eğer sanatın 60’larda ve 70’lerde mimari ve tasarımla birlikte yarattığı toplumsal sönüşüm sizi de heyecanlandırıyorsa mutlaka edinmeniz gereken kitaplardan birisi “Hippi Modernism". Ütopyaların hala iyimser olabildiği ve kültürel üretim süreci üzerine bütün sanatçıların teorik bir arka plana sahip olduğu bir dönemden en etkin eserler eşliğinde manifestolar ve ideolojilerin dönüşümüne şahitlik edeceksiniz. 

The Contemporaries -Roger White 

Çağdaş sanat belki de en çok kafamızın karıştığı alanlardan birisi. Neyin sanat olduğu sanatçıların hem üslup hem de malzeme bakımından sınırları zorladığı bir dönemde sürekli tekrar sorgulanıyor ve sanat tekrar tanımlanıyor. Günümüzdeki çağdaş sanat kavramını yeniden düşünmek isterseniz sanatçı ve yazar görüşmeleri ile White’ın sanat çevrelerinde edindiği deneyimlerine de dokuancaksınız. 

Modern Sanatın Öyküsü- Norbert Lynton

Lynton’un hemen her sanat tarihi öğrencisinin kitaplığında bulunan bu eseri 1900’lerden günümüze değişen paradigmaları ve üslup farklılıklarını dikkatlice seçilmiş görseller eşliğinde anlatıyor. 

Mitoloji ve İkonografi- Bedrettin Cömert

Bedrettin Cömert’in en bilinen eseri olan mitoloji ve ikonografi bu alanda Türkçe yazım içindeki yetkin ve güncel eserlerden birisidir. Hem klasik sanata hem de Bizans’tan Antik Yunan’a, sanat eserlerini okurken Mitoloji ile ilişkisi sizin için daha görünür olacak. 

Temples of Knowledge - Borusan Sanat 

Ertuğrul&Kocabıyık yayınlarının en hacimli eserlerinden birisi olan “Bilginin Tapınakları” Ahmet Ertuğrul tarafıdan dünyanın dört bir yanında fotoğraflanmış kütüphaneler uzmanlar tarafından yazılmış tematik makaleler ile detaylı bir biçimde anlatılmış. 216 sayfalık bu kitap medeniyetin beşiği kabul edilen kütüphanelere bir övgü niteliğinde. 

 

19. The Metropolitan Museum of Art: Masterpiece Paintings

 

Eğer müze gezmek kadar hediyelik eşya ve kitapçı kısmından alışveriş yapmak da sizi heyecanlandırıyorsa bu eser için New York’a gidebilirsiniz. Ya da Amazon’dan sipariş de edebilirsiniz. MET’in resim sanatının başyapıtlarından oluşturduğu bu seçki müzenin ne denli büyük ve kapsamlı olduğunu da gözler önüne seriyor aslında. Yani bir bakıma Batı sanatının önemli başyapıtları bir kitapta toplanmış. 

 

20. Graffiti World: Street Art from Five Continents - Nicholas Ganz 

 

Çağdaş sanatın son yirmi yılda önemli bir parçası kabul edilen grafitinin beş kıtada yer alan en önemli parçaları bu kitapta toplanmış. Filistin- Batı Şeria’daki özgün grafitilerden Venezüela sokaklarını süsleyen duvar resimlerine kadar politik ve güncel mesajlar içeriyor eser. Banksy’nin geçtiğimiz yıl Sotheby’s müzayedesinde yarattığı olayın ardından yeni bir gözle bakmaya değer. 

21. Osmanlı Tasvir Sanatları 1: Minyatür - Metin And 

Tasvir sanatları üzerinde en detaylı çalışmaları borçlu olduğumuz Metin And minyatürün Osmanlı Sarayında geçirdiği evreleri göz alıcı örneklerle anlatıyor. Minyatürün kitap içindeki yolculuğuna da dikkat çeken And aslında minyatür okumayı öğretiyor.