Öncelikle Frank Herbert’in efsanevi kitabının ikinci kere beyaz perdeye aktarılışından ilk görüntüler ve resmi trailerın gelişini kutlayalım.

 

 

 

 

Bu gerçekten güzel bir tesadüf oldu. Bilim kurguya benzer bir süreç yaşarken tüm zamanların en iyi bilim-kurgu romanlarından Dune’un filminden kareler geldi. Başka bilgilerle birlikte üstelik. Kitabı sinemaya uyarlayan yönetmen Denis Villeneuve’ı birçoğumuz Arrival ve Blade Runner ile tanıyoruz. Dune yansıttığı karmaşık evreni ve uzadıkça birbirine bağlanan olay örgüsüyle uyarlanmasından yönetmenlerin çekindiği bir kitap olduğu için yönetmenin hem sektördeki tecrübesi hem de kariyeri açıkçası güven veriyor.

 

Öncelikle şunu belirtelim, izleyeceğimiz film yalnızca romanın ilk yarısını içeriyor, ikinci yarının devam filmiyle geleceği düşünülüyor. Villeneuve, Vanity Fair’a verdiği röportajda hikayeyi bu şekilde kullanmasının sebebini şöyle açıklıyor: “Kitabın uyarlamasını tek bir filmle yapmaya içim elvermedi. Kitabın dünyası çok karmaşık. Bu öyle bir dünya ki gücünü detaylardan alıyor.”

Villeneuve Dune’u iki parçaya ayırırken ne kadar zorlandığını belirtiyor röportajda. Sırf bu ayırım için harcanan zaman ve emek filmin yalnızca gişe için üretilmiş denklemlerden ibaret olmadığının habercisi gibi. Dileriz öyle olur…

 

 

1

Dune Ne Hakkında?

Kitap, 1965 yılında, yani fütürizmin, gelecek tasavvurlarının ayyuka çıktığı yıllarda yayımlandı. Tüm zamanların en çok satan –ve dolayısıyla okunan- bilim kurgu romanı olma özelliği taşıyan Dune geleceği yeni yeni başlayan teknoloji ve artık oturmuş olan makineleşme kültürünün gölgesinde Avrupa artık ufkunu geleceğe dikmiş, dünyalar arasında gezinme ihtimallerini sorgulamaya başlamıştı. Bu sorgulamalar teknolojiyle yükselen insanlığın o zamana kadar alıştığı sosyal sistemlerin ne kadarını safra gibi atıp geride bırakabileceğini de içeriyordu. Dune evreninin intergalaktik feodal toplumunun meselesi de şudur; soylular gezegenlerinin güç kaynakları ve orduları için savaş halindedir. Paul Atreides güçlü bir “ev”in mirasçısıdır ve Dük Leto da Caladan gezegeninin yöneticisidir. Atreides evi iklimi baya düşmanca olan çölleşmiş bir gezegen olan Arrakis’in kontrolünü ele geçirmekle görevlendirilmiştir ve buradaki tek maden Melange Spice adı verilen bir ilacın üretilmesi için gerekli maddenin kaynağıdır. Bu ilaç da öyle alelade bir grip ilacı değil, insanların zihinlerinde bariyerleri genişleten, zor görevleri yerine getirmelerini sağlayan bir ilaç, yani aslında bunu kontrol eden diğerlerini güçsüz bırakacağı için hiç zaiyat vermeden evrene hükmedebilir.

 

2

Olaylar Nerede Kopuyor?

Arrakis’te Dük Leto büyük bir ihanete uğrar. İmparator artık onun arkasından iş çeviren düşmanı Harkonnen Evi’nin tarafına geçmiştir. Burada büyük bir savaş başlar, üstelik Fremen olarak bilinen, ana besin kaynakları su olan bir solucan ırkı da işin içine girer. Paul gezegeni yönetecek potansiyel bir mesih olarak hedeftedir, artık mistisizm, savaş, ihanet birbirine karışmış durumdadır.

 

3

Dune Neden Popüler?

Duna aslında yayınlandığı günden beri tartışmaların merkezinde. Dönemin en büyük roman ödüllerini alan kitap gelecek üzerine türlerin dinamiği, çevre, doğayla koparılmaz ilişkimiz gibi farklı konularda eşsiz belirlemeler ve öngörülerde bulunduğu için dikkat çekiyor en çok. Saykodelik öğelerin bir evrene ve sisteme ustaca yerleştirilmesi gibi özellikleriyle de çok sevilen roman aslında insanın en kadim kusurlarından birisine, zihninin sınırlılığına çözüm arıyor. Villeneuve kitabı şöyle gördüğünü ifade ediyor: “yaşadığımız dünyanın kahince bir tasviri”. Dune’un tematik yankısı ise şu: “Neye inandığınızın önemi yok, dünya değişiyor ve biz buna ayak uydurmak zorundayız. Bence kitabın 20. yüzyılda yazılmış olmasının böyle de bir anlamı var. Petrol, kapitalizm ve sömürü hakkında –hatta aşırı sömürü- gerçekliğin uzak bir tasviri yalnızca. Bugün işler daha kötü durumda. Bu nedenle yaşlı bir hikayeden gençlerin duyacağı çok şey var."

 

 

4

Daha Önce Filmi Yapıldı Mı?

Evet aslında, daha önce tartışmalı bir filmi yapıldı. Dune’u sinemaya uyarlama çabası ise çok daha sık yaşandı, David Lynch mesela, ben aşırı ünlü bir yönetmenim demedi, 1984 yılında kitabı filme aktarmaya girişti. Bu versiyon gerçek bir başarısızlık olarak yorumlandı, ne gişede ne de eleştirmenlerin kaleminde aradığını bulamadı. Kitabı filme almayı deneyen ama olayı prodüksiyon aşamasına götüremeyenler de oldu elbette, Ridley Scott, Peter Berg ve hatta Herbert’in oğlu Frank Herbert çeşitli girişimlerde bulunan bazı isimler.

 

5

İyi bir Dune Filmi İzleyebilecek Miyiz?

Eleştirmenler bu konudan oldukça ümitli. Öncelikle yönetmenin kariyeri ümit veriyor, Arrival izleyicisini oldukça mutlu eden bir filmdi. Oyuncular arasında yer alan Timothée Chalamet Paul Atreides rolüyle, Rebecca Ferguson ise annesi Lady Jessica rolüyle karşımızda olacak. Oscar Isaac ve Stellan Skarsgård da kadronun öne çıkan isimlerinden. Dave Bautista ise Baron’ın yeğeni Glossu Rabban rolüne çok yakışmış görünüyor. Javier Bardem, Josh Brolin, Jason Momoa da filmin kadrosunda yer alıyor. Filmin setinden gelen görüntüler de iyi bir film izleyeceğimizi düşündürmeye yetiyor.

 

 

6

Film Ne Zaman Gösterime Girecek?

Film planlamalara göre 18 Aralık 2020’de Amerika’da, Ocak sonu itibariyle de tüm Avrupa’da sinemalarda olacak. Ancak bugün içinde olduğumuz salgın, artan ölümler ve ekonomik gelişmeler ne gösterecek bilinmiyor. Dileriz, iyileşir, toparlanır ve 2021’nin ilk ayında güzel bir film izleriz.