Mevcut korku ve kafa karışıklığını, belirsizlik ya da kaygıyı temsilen bir sembol seçmek gerekirse kazanan şüphesiz yüz maskeleri olur. (Kolonya ve eldivenler en kötü ihtimalle jüri özel ödülünü alacaktır.) Gelecekteki insanlar, 2020 salgınına dönüp baktıklarında ağzını ve burnunu beyaz, mavi ve siyah maskelerle kapatmış tedirgin insanları fark edecekler ilk önce.
Maskeler hastalığın ortaya çıkmasından hemen sonra zaten öncesinde de maske takmaya meyilli insanların yaşadığı Asya’da ve daha sonra Avrupa’da görülmeye başladı. Son durum itibariyle her yerdeler ve depolarda ciddi bir yüz maskesi sıkıntısı yaşanıyor, evlerde domestik maske üretimi ise tüm hızıyla devam ediyor.
Virüs tüm dünyada korkutucu bir fenomen halini aldıkça maskeli insan fotoğrafları haber sitelerinin ön sayfalarında ve sosyal medyada sergilenmeye başladı. Sonuçta bulaşma eylemi somut değil ve enfekte olma sürecini an an yayınlamak ya da bu mikroskobik organizmanın kendisiyle röportaj yapmak pek mümkün değil.
Bu kaotik sürecin diğer medikal aktörleri, el dezenfektanı ve eldivenler bir yönüyle maskelerin avatarı halini aldı. Bahsedilen yön baş gösteren korku ve kaçma arzusu ile insanların kendini korumak istemesi, gizlenmeye çalışması ve kendi için gerekli herşeyi yaptığından emin olmayı hissetmesi.
St. Andrews Üniversitesi'nden Tıbbi Antropolog Christos Lynteris maskeleri “Gizleyen fakat aynı zamanda iletişim kuran bir şey” olarak tanımlıyor. Bu ifade salgının yarattığı ruha tık diye uyuyor.
1890’larda ortaya çıktığından beri maskeler, insanlık için sessiz iletişim biçimlerinden biri. Genel manada hastalık ve kirliliğe karşı güvenlik ve korumayı temsil etse de maskelerin dayanışma, protesto ve moda trendi çağrışımları da bir hayli güçlü. St. Andrews Üniversitesi'nden Tıbbi Antropolog Christos Lynteris maskeleri “Gizleyen fakat aynı zamanda iletişim kuran bir şey” olarak tanımlıyor. Bu ifade salgının yarattığı ruha tık diye uyuyor.
Maskeleri moda aksesuarı olarak kullanma fikri ilk kez 1.Dünya Savaşı sırasında ortaya çıktı. Savaş sonunda maskeli insan fotoğraflarının komünist halk sağlığı kampanyalarında kullanılması bu akımın popülerliğini yalnızca Çin sınırlarında bıraktı. Ve 2002’de başlayan SARS krizi, Çin ve Hong Kong başta olmak üzere tüm Asya’da “sağlık bilinci ve sivil görev”in bir işareti olarak maske dirilişini getirdi.
Salgınların ötesinde çevresel bilincin gelişmesi ile kötü hava kalitesi ve kirlilik söz konusu olduğunda maskeler yine önemli roller üstlenmeye devam etti. Kentsel merkezlerde hava filtreleri ve iklim krizinin habercileri olarak maskeli insanları görmek işten bile değil. Üstelik bu kez yalnızca Mumbai, Pekin ve Tokyo ile sınırlı değil; yakın zamanda yangınlarla harap olan Avustralya’da da maske takmak bir fenomen.
Peki, dönem dönem tıbbi gerekçelerle zaruri hale gelen maskelerin son yıllarda yüksek modada ve hatta politikada bir sembol olarak kullanıldığını fark ettiniz mi? Dosyanın 2. konusu yarın devam ediyor...
