Pakistanlı-İngiliz aktris Zoha Rahman Hollywood filmlerinde bugüne kadar pek temsil edilmeyen ya da gerçekçi ve doğru temsile layık görülmemiş bir tür olan tesettürlü Müslüman kadının en son Marvel evrenindeki temsili. Aslında ilk değil, daha önce de Peter Parker’ın matematik sınıfında arka sırada tesettürlü bir kız görür gibi olmuştuk. Ancak bu defa Rahman’ın rolü arkada görünmekten bir parça daha genişletilmiş ve bu temsil Müslüman çevreler tarafından büyük tezahüratlarla karşılanıyor.
Rahman’ın buradaki rolü Örümcek Adam’a Avrupa gezisinde katılmak. Burada Marvel insanları Avrupa’nın çok-kültürlü yapısına göndermede mi bulunmak istiyorlar bilinmiyor. Zoha Rahman normalde örtülü değil ve çekimler başladığında yapımcılar filmde örtülü olmak isteyip istemeyeceklerini sormuşlar. Burada gerçekler ve temsiller birbirine giriyor, bu kararın Rahman’a bırakılması da ilginç. Rahman çocukken bayıldığı Marvel filmlerinden birisinde kendisini ve kültürünü temsil edeceği için, özellikle de örtülü bir kadın olarak yer almaktan çok mutlu olduğunu söylüyor kendisine uzatılan mikrofonlara. Çünkü yakından tanıdığı ve hayranı olduğu örtülü kadınların bu kadar büyük bir filmde yer alması Zoha Rahman için de çok önemli, bir bakıma varlığının onaylanması. (röportajın detayları burada)
Öte yandan Marvel yapımcılarının son zamanlarda aldığı “bunun kadınlısını yapalım” kararını hijaba/örtüye uyarlaması ihtimali üzerine düşünmek lazım. Bu kadar büyük, dağıtım ağı geniş bir yapımda örtülü bir kadının rol alması, “Müslüman kadınlar da vardır” algısına mı hizmet ediyor, yoksa sadece yan rollerde hatta figüran olarak Müslüman kadın kullanılması “çok kültürlü toplumları seviyoruz ama o kültürler katman katman” algısına mı hizmet ediyor?
Spider Man hem çocuklara hem yetişkinlere hitap eden bir film. Her jenerasyon için mutlaka bir versiyonu çekiliyor. Eğer mesele Müslüman ve örtülü kadının sinemada görünür olması ise bu hangi amaca hizmet edecek düşünmek lazım. Ama süper kahraman filmlerinin ne kadar güçlü bir propaganda aracı olduğu unutulmasın, doğrudan güçle ilişkilendirilen bir imge yaratıyor çünkü. Rahman da ekranda daha çok Müslüman kadın görmemiz gerektiğini düşünüyor olacak ki, kendi süper kahraman senaryosu üzerinde çalışıyormuş. Bu hikayede kadın kahraman hem Güney Asyalı hem de tesettürlü.
Marvel’in çizgi romanlarında birçok Müslüman karakter var. Monet St. Croix 1994 yılında basılmaya başladı ama 2011 yılına kadar Müslüman bir kimliği yoktu. 1995 yılında tanıştığımız Batal adındaki Suriyeli süper kahramanın ömrü ise pek kısaydı. Galiba en uzun ömürlü ve en ilginç olan Ms. Marvel dizisindeki Kamala Khan karakteri. 16 yaşındaki Pakistan-Amerikan genç bir süper kahraman ve inanılmaz dönüşme kabiliyetlerine sahip. Bir de Kismet var, Man of the Fate, kaderin adamı. X-Man dizisinde ise mutant güçlerini keşfeden Afganlı çarşaflı kadın karakter Sooraya Qadir ise çok daha ilginç bir plota imza atıyor, peçesini çıkarmak isteyen bir köle tüccarı sayesinde büyük güçlerini keşfediyor. Ama bu karakterlerin hiçbirisi henüz filme çekilmedi, kadın karakterleri ekranda göremedik/görmedik. Belki de örtülü kadınlarla ilgili görsel temsillerde Müslüman hassasiyetine dair bir çekince vardır. Ya da başörtüsü filmlerde sırf etnik görünsün diye Afrikan-Amerikan karakter kullanmak ya da biraz Meksika sosu atmaya benzeyecek, artık kültürlere saygılı yapımların mutlaka örtülü figüranları olacak. Biraz da hijablısından ekleyecekler…
