Ergenliğinin büyükçe bir kısmını yetişkinlikte yapacakları üzerine hayal kurarak geçirmeyen var mı? Kendi evine sahip olmak, para kazanmak, çocuk doğurup büyütmek, özgürce arkadaşlarınla buluşabilmek, ve artık cilt sorunlarını geride bırakmış olmak… sizin hayalleriniz neydi bilmiyorum ama ben sabahları ay gibi parlayan bir suratla uyanmak ve artık sivilcelerden kurtulmuş olmayı bekliyordum şahsen. Yetişkinlik, gençlikten bakınca her şeyin halledilmiş olduğu bir olgunluk evresi gibi görünüyor, halbuki ne kadar yanlış. Geldiğimiz noktada kredi borçları ve yetişkin aknesi ile merhaba hafif artırılmış gerçeklik (tam sanal gerçeklik kısmına da yetişemedik). Ev ve para meselelerinde -en azından bu yazıda- diyecek bir şeyimiz olmasa da yetişkin aknesi konusunda önereceğimiz şeyler var. Apansız bir şekilde çıkıveren ergenlik sivilcelerinden kurtulmak için kapsamlı bir dosya hazırladık. 

Ergenlik Sivilcesi: Herkese Olur Mu? 

Akne ve sivilcenin gençliğe özgü bir sorun olduğunu düşünme eğiliminde olsak da aslında ergenliğe girmekle başlayan sivilce akını ne yazık ki 20 yaşınıza girdiğiniz gün sihirli bir şekilde yok olmuyor. 

New York Üniversitesi’nin meşhur dermatoloji uzmanı Doris Day Akne Hakkında 100 Soru Ve Cevap adlı aydınlatıcı kitabında kadınların erkeklerden daha fazla yetişkinlik aknesi çıkarabildiğini söylüyor. Aslında Day’in kitabında vurguladığı en önemli şey şu: kadınların %50’si yetişkinlik hayatının bir bölümünde mutlaka akneden sıkıntı yaşar. Özellikle 30’lu yaşlar bu konuda çok kritiktir, çünkü hem hormon dengesi hem de dış etkenlerden ötürü biriken toksinler bu yaşta sivilceye dönüşebilir. 

Buraya kadar verdiğim kötü haberler yetmezmiş gibi Dermotoloji ve kozmetik alanında klinik araştırma sorumlusu olan Jashua Zeichnet (Mount Sinai Hastanesi, New York) zamanla yetişkinlik sivilcesi yaşayan kadın sayısında artış beklediklerini söylüyor (daha fazla bilgi isterseniz YouTube hesabı burada: https://www.youtube.com/channel/UC6z2_Ux_qMlVl-Q16JkwF0A). Bu durumun sebebini tam olarak belirlemek zor olsa da değişen beslenme alışkanlıkları, stres ve değişen hormonal dengeler etkili.” diyor. 

Neden Suratımızda Durduk Yere Sivilceler Çıkıyor?  

Joshua Zeichner’a göre tam olarak sebebini belirleyemesek bile bildiğimiz üç temel akne sebebi var: gözeneklerin yağ ile tıkanması, cilt hücrelerinin yaşlanması ve kötü bakteriler. 

Peki kadınlarda yetişkin aknesine sebep olan başka bir faktör de olabilir mi? Mesela, her şeyin temel sorumlusu hormonlar gibi? Özellikle adet döngüsüne eşlik eden hormon salgıları…  Hani belirli günlerde sabah uyanıp yüzümüzde bize merhaba diyen bir sivilceyle karşılaşırız ya? Bunun baş sorumlusu regl gününüz yaklaştıkça vücuttaki östrojen seviyesinin neredeyse diplere düşmesi ve bu nedenle testeron seviyesinin önü alınamaz boyutlara varması. Bir tür Androjen olan testeron cildinizdeki yağ üretimini çılgınca artırıp gözenekleri tıkayıp şirin kırmızı sivilcelere yol açıyor. 

Dahası, Zeichner erken yaşta kullanılmaya başlayan ve uzun yıllar boyu kullanılan doğum kontrol haplarının da şüphe altında olduğunu söylüyor. Hapları kullandığınız sürece sorun yok çünkü Zeichner’a göre ilaçlar vücuttaki yağ üretimini kontrol altına almaya yardımcı oluyor. Ama ara verildiğinde ya da ilaçlar bırakıldığında vücut bir tür alışma periyoduna giriyor ve ve yağ bezlerinin uzun süredir maruz kalmadığı bir tür hormon akışı yaşanıyor. Eğer ciddi bir sivilce sorununuz varsa bunu jnekoloğa belirtmek ve belki ilaç alımını düzenlemek gerekebilir. 

Düşmanı Tanıyalım: Akne Türleri ve Yetişkin Aknesinin Farkı

Mesele aknemizin bizi selamlamak için yüzümüzde hangi noktayı seçtiğinde saklı. Day diyor ki “yetişkinlik dönemi sivilceleri genellikle yüzün alt kısmında çıkar; çene ve boyunda yoğunlaşır. Fakat son zamanlarda yapılan klinik çalışmalara göre tıpkı ergenliğe girmemiş arkadaşları gibi yetişkin sivilceleri de yüzün her yerinde çıkabilir, ama minik kızarık çıkıntılardan çok devasa kırmızı sivilceler şeklinde olur. Genel olarak akneleri beş kategoriye ayırmak mümkün. 

Mikrokistler: Bunlar beyaz noktalar olarak bilinir. Sebum, P. acnes bakterileri, keratin ve cilt hücresi proteinlerinin birikmesiyle meydana gelir. 

Açık komedonlar: Bunlar siyah nokta olarak bilinir. Renklerini sebumun oksitlenmesinden alırlar. Komedonlar kendiliğinden patlayabilir. Dokunulmadığı müddetçe nadiren iltihaplanırlar.

Papüller (iltihaplı kırmızı sivilceler): Sivilceler büyüklüklerine ve kırmızılıklarına göre sınıflandırılır. Dokunulduğunda acır ve sıcaktır. Kaybolabilir veya püstüle dönüşebilirler.

Püstüller (iltihaplı sarı sivilceler): İrinli sivilcelerdir, içi boşaltıldıktan sonra kaybolabilir ancak yeniden çıkma eğilimindedir.

Nodüller: Nodüller en kötü akne formudur. Büyük, iltihaplı yuvarlak sivilcilerdir ve cildin üzerinde veya altında hissedilebilir. Apse yapabilir, patlayabilir ve iz bırakabilirler.

Yetişkinliğin güzel yanı şu; yüzünüzde lise bahçesi toplantısı olsa da vücudunuz muhtemelen temizdir yani akneler nadiren sırta veya diğer bölgelere yayılır. Göğüs ve sırtınızdaki yağ bezleri yaşla birlikte aktivitesini azaltır, eğer hala bu sorunu yaşıyorsanız bir doktora danışmakta fayda var. 

Vee Akne Oluşumunu Önlemenin Yolları 

 Bir dermatoloğa gittiğinizde genellikle akne oluşumunu önlemek için doğum kontrol hapları gibi hormon salgılarını dengeleyen farmakolojik çözümler sunuyor. Yaşayan bilir, ayda bir kere sivilce çıkıyor diye bütün ay ilaç kullanmak, üstelik bıraktığında her şeyin daha kötü olacağını düşününce, bu pek de çözüm gibi gelmiyor. Son zamanlarda yapılan çalışmalar beslenme düzeni ve insulin düzeyi ile akne oluşumu arasında ilişki kurulabileceğini gösteriyor. Yani paketli gıdaları tüketmeyi bırakmak gerekiyor. Yüksek glisemik endeksi olan yiyeceklerin sivil sivil sivilce yaptığını herkes biliyor, ama özellikle süt ürünleri gibi yüksek hormon içeren yiyecekler de bize pek masum görünüyor. Uzmanlara göre süt birden fazla hormon içerdiği için düzenli cilt problemi yaşıyorsanız süt ürünleri tüketirken dikkat etmelisiniz. Özellikle regl döneminiz yaklaştıkça doğrudan süt içmeyi kesebilirsiniz. 

Sakin Olun 

Stres vücuttaki kortizon seviyesinin artmasına sebep olur diyor dermatolog Ava Shamban. Tıpkı testosteron gibi kortizon da vücuttaki iltihabı ve yağ oranını artırıyor, bir çeşit koruma mekanizması. Ama tabii ki yüzünüzün kızarmasından şikayetçiyseniz vücudunuzda testosteron ve kortizol kombosu istemezsiniz. Bir zamanlar vücudumuz yalnızca ciddi fiziksel tehdit altındayken kortizol salgılardı ama muhtemelen artık yaklaşan bir deadline bizde nehrin karşı yakasında bir yırtıcı görmekle aynı etkiyi yaratıyor. Yani, eğer vücudunuzda akneler artıyorsa sizde neyin stres yarattığını düşünün ve cilt düşmanı aktivitelerden uzak durmaya çalışın. İş değilse tabi, yani pürüzsüz bir cilt için de iş bırakılmaz sanırım. Bu arada cildinizi temizlerken zarar vermemeye dikkat edin, eğer günde iki defadan fazla temizlerseniz cildiniz yağ eksiğini kapatmak için daha fazla yağ üreterek sivilce oluşumunun kapılarını açabilir. 

Tedavi Ederken… 

Lisede çıkan sivilceleriniz için bulduğunuz çözüm işe yaramış olabilir, ama ne siz eski sizsiniz ne de cildiniz eski gençliğinde. Eğer 30’larınıza geldiyseniz veya geçtiyseniz artık başka ürünler kullanmanız gerekiyor. Doktor Day’e göre piyasada sivilce için üretilmiş olan ürünlerin birçoğu ergenlik akneleri için etkili bir çözümdür ama yetişkin bir kadının cilt ihtiyaçları bambaşkadır. Kabul edelim, artık cildimiz eskisi kadar elastik değil ve sert tedaviler daha yaşlı bir ciltte yan etkileri kızarıklık, pul pul dökülme ya da aşırı hassaslık gibi yan etkilere yol açabilir. Cilt tonunuz koyuysa lekelenme gibi çok daha zor tedavi edilebilen sorunlarla karşılaşabilirsiniz. 

Ne Kullanalım 

Özel olarak yetişkin akneleri için üretilmiş, akne savaşçısı birçok ürün var neyse ki. Bunları kategoriler haline ayırabilir, banyo dolabında her birine başka bir raf ayırabilir. Bu kadar çeşitlilik içinde neye ihtiyacımız olanı seçebilmek için bir dermatoloğa gitmek şart. Tükettiklerimiz kadar vücuttaki eksiklik de önemli sivilce oluşumda ve iyileşmesinde. Bu nedenle ilk adım bir doktora gidip kan tahlili yaptırmak olmalı. 

Zeichner’a göre retinoidler kolajen üretimini uyarıp cildi onardıkları için akne oluşumunu önleyebilir. Üstelik ince çizgi görünümünü de azalttıkları için cildiniz çok memnun kalabilir. Retinoid kullanımı dikkatli olunması gereken bir şey, önce cildinizi düşük bir oranla başlayarak alıştırmalısınız. Cilt temizliği için sebum dengeleyici ve akneye eğilimli ciltler için özel üretilmiş ürünlerden seçmelisiniz. Bunlar arasında dikkat etmeniz gereken ürünün asit oranının düşük olması. Serum kategorisinde kullanabileceğiniz bir çok ürün var. Öncelikle sivilce oluşumunu kontrol altına alan çay ağacı özü içeren doğal serumları tercih edebilirsiniz. Cildinizin ihtiyacı olan C ve E vitaminlerini serum olarak vermek cildin yap dengesini bozmayacağından iyi bir seçenektir. Asitler konusunu daha detaylı olarak şurada yazmıştık, cildinizin neye ihtiyacı olduğunu dermatoloğunuzla birlikte belirleyebilirsiniz.  Burada amacımız cildi nemsiz bırakmadan ve sebum dengesini bozmadan nemlendirmek olduğu için jel/ su bazlı nemlendiriciler tercih etmelisiniz. Maske kategorisinde sivilce ile savaşırken kullanılacak ürünlerin en önemli özelliği temiz içerik, çünkü cildiniz akneye yatkınsa zaten hassastır ve leke oluşmasını istemeyiz. Doğal kil maskeleri kurtarıcı olabilir. Eğer sivilcelerinizi kapatmak istiyorsanız ağır ürünler kullanmaktan kaçının, yağlı bir kapatıcı ya da fondöten yerine BB krem kullanabilirsiniz. 

Sivilceyle Savaşanlar kategorisinden bu alanda etkinliği kanıtlanmış ürünlere ulaşabilirsiniz.