Bundan yıllar önce bir ekonomi dergisinin yöneticiliğini yaparken bir yandan Afrikalı Leo kitabını yazan Amin Maalouf bir karar vermek zorunda kalır. İşini iyi bir şekilde yapmak için ya yöneticiliğe devam edecek ya da yazar olarak kendini tamamen edebiyata verecektir. O da henüz 27 yaşındayken hayatının dönüm noktasını teşkil eden bir kararla edebiyatta kalır. Maalouf’un yıllar önce verdiği bu karar, kendisini etkilediği kadar belki o zaman doğmamış olan şimdiki okuyucularını da etkiledi elbette. O, bu kararı verdiği için biz eski kültürleri, inançları, uygarlıkları; romanlarında, denemelerinde Maalouf’un cümleleriyle okuyabiliyoruz.
Hayal kırıklığı içeren bu satırları yazarken hikâyenin sonuna geldiğim izlenimindeyim. Geldiler, üstünlük kurdular, dünyada hem kaygı hem de umut rüzgârları estirdiler, sonra da gittiler.
Amin Maalouf, son kitabı Doğu’dan Uzakta’dan tam sekiz yıl sonra Empedokles’in Dostları isimli kitabıyla geri dönüş yaptı. Bu kitabında, dünyanın nasıl bir durumda olduğunu sıradan insanların hikâyeleri üzerinden analiz ediyor. Atlas Okyanusu kıyısında yaşayan orta yaşlı Alec ve çok satan mitolojik roman yazarı Eve bu küçük adada aslında birbirleriyle çok iletişim kurma gereği duymadan yaşıyorlar. Gezegen bilinmeyen bir felaket sonucu karanlığa bürününce elektrik ve internet gibi iletişim araçları kullanılamaz hale geliyor. Bu felaket, iki insanın birbirini görmesine ve anlamasına neden oluyor. Aslında hikâye hepimize tanıdık geliyor, karanlığı illa somut olarak yaşamamıza gerek yok. Hepimiz kendi içimizde, kabuklarımızda farklı şekillerde yaşayabiliyoruz ve görüyoruz ki iletişim kurmak hepimizin ilacı.
Maalouf da son kitabı olan Empedokles’in Dostları’nda aslında bu konuya değiniyor. Konu distopik bir gelecekte geçiyor; bunu biliyoruz. Fakat Empedokles biraz geçmişte kalmıyor mu diye merak eden olursa, Maalouf buna cevaben geçmişten gelen birinin geleceği kurtarabileceğini söylüyor. Bir nevi insanlığı kurtarmak için geçmişi geleceğe taşıyor. İşin ilginç tarafı Maalouf bu kitabı iki yıl önce tamamlamış. Yani henüz pandemi, maske, karantina bu kavramların hiçbiri gündemimizde yok.
Maalouf kitabı yazarken kurgusal olarak bir felakete değiniyor; bunu yaparken pek kolay olmasa da hep ışığı görmeye çalışmalıyız mesajı veriyor. Şayet siz de ışığı görebileceğimize inanıyorsanız, Empedokles’in Dostları’nı Ali Berktay’ın çevirisiyle Yapı Kredi Yayınları’nda bulabilirsiniz.
