"Ben ne yapabilirim Afgan kadınlar için" diye düşünüyor olabilirsiniz. Belki sadece bilmek, farkında ve bilincinde olmak bile Afgan kadınlar için yapılabilecek bir şeydir. Taliban’ın ideolojisini bilmek, kaynaklarını okumak, patikaları görmek ve bu konuyu gündemde tutmak yapılanlar listesinde önemli bir yer tutar. Peki ne yaşıyor Afgan kadınlar? 12 yaşında evlendiriliyor, kocaları tarafından işkenceye maruz kaldıklarında, aç bırakıldıklarında, hapsedildiklerinde, tecavüze uğradıklarında kendilerini koruyacak bir kolluk kuvvetinden mahrumlar. Mesude de bunlara maruz kalmış kadınlardan birisi. Kocasının işkencesinden kaçmayı başarmış ama Taliban geri dönmesi için bir çağrı yayınladı. “Eğer geri dönersem beni öldürecekler” diyor Mesude.
Neredeyse 20 yıldır bölgede işgalci güç olarak bulunan ABD’nin kontrol ettiği bazı bölgeler yaz başında Taliban’ın eline geçmiş durumda. “Benim yaşadığım bölge de Taliban kontrolünde” diyor Mesude. “Küçük kızlar evliliğe zorlanıyor, zina gibi suçlamalarla öldürülüyor. Okulumda bir kız bir oğlandan hoşlandığı için gözlerimizin önünde vuruldu. Öylece yere yığıldığını asla unutamam.” Şu anda saklandığı gizli kadın sığınma evinde Taliban tarafından bulunmamayı ümid ediyor. Çünkü her kaçışında kocası onu bir şekilde bulmuş ve eve geri götürmüş. Ve her seferinde dayaklar daha kötü bir hal almış.
Şimdi konuyla ilgilenen bütün aktivistlerin ve avukatların duyurmaya çalıştığı mesele, Taliban’ın etki alanındaki bütün köylerde ve şehirlerde bu durumun her gün daha çok can aldığı ve ölümlerin arttığı. Bölgeden kaçabilen kadınlardan öğrenilenler bu konudaki neredeyse tek kaynak. Bu kaynak sıkıntısı akıllarda soru işaretleri de doğurmuyor değil. Bölgede ciddi bir işgal faaliyeti yürüten ve Hindistan üzerinde buradaki hakimiyeti sayesinde bir tür baskı oluşturabilen ABD’nin propaganda gücü. Afgan kadınların Taliban elinden kurtarılması diye bir şey mümkünse eğer bunu ABD’nin bölgede yürüttüğü kanlı politikalara çanak tutmadan yapmanın bir yolunu düşünmek lazım. Eğer öyle bir yol varsa bunun kadınlardan geçtiği, eğitim ve sağlık hizmetlerine ulaşmaları yönünde çalışmalara ihtiyaç olduğu bir gerçek.
Aktivist Laila Haidari bu konuda çalışan ender kadınlardan birisi. Bölgedeki politik dengelerin her durumda Afgan kadınların aleyhine olabileceği, şimdi Keşmir’de yaşanan gerginliğin büyüme riskiyle kadınların hayatlarının daha da zorlaşabileceği kanaatinde. Çünkü bütün çatışmalar Taliban’ın daha fazla silah elde etmesine ve gücünü artırmasına yarıyor. Kadınların yanlarında mahrem bir erkek olmadan evden çıkmaları, hastaneye bile gitmeleri gerekse yasak. Okula erişim çok sınırlı. Erkek doktora görünmeleri yasak. Ve sonuçta eğer kadınlar herhangi bir şekilde yasaklara uymazlarsa sokak ortasında öldürülebiliyorlar. Bütün bunları aşmak için Haidari öncelikle eğitime önem vermek gerektiğini düşünüyor ve kadınların evde eğitim için örgütlenebileceği bir sistem üzerinde çalışıyor. Ülkeye yurt dışından kitaplar getiriyor ve eğitimci kadınların eğitimi üzerine bir sistem geliştiriyor.
Bugün Afganistan’da ABD kontrol bölgesine kaçmış olan onlarca kadın var. Taliban’ın yarattığı zülüm erkeklerin kadınlar üzerindeki haklarıyla görünür oluyor en çok. Nedense bütün baskıcı ve totaliter rejimlerin yaptığı gibi önce kadın hakları kısıtlanıyor ve erkeklerle aralarındaki özgürlük makası derhal açılıyor. Bu nedenle Afgan kadınlar yaşanan işkence ve zulümlerin gündemde tutulmasını istiyorlar. “Bizi unutmayın” diyor Mesude. “Çektiklerimizi Allah biliyor, ama siz de unutmayın”. Belki hatırımızda kalırsa bir gün bu konuda bir şeyler yapabiliriz.
Kapak: Arabella Dorman - Before The Down
